Inhalt

Die territoriale Zersplitterung Polens im Hochmittelalter wurde im 14. Jahrhundert überwunden: Der mächtige Doppelstaat Polen-Litauen beeinflusste für die nächsten 400 Jahre die Geschicke Mittel- und Osteuropas entscheidend. Nach der schweren Niederlage des Deutschen Ordens in der Schlacht bei Tannenberg (1410) stieg das aus Polen und Litauen hervorgegangene Großreich zu einer der führenden Kontinentalmächte auf und war lange Zeit der größte Staat Europas mit Einflusssphären vom Baltischen zum Schwarzen Meer und von der Adria bis an die Tore Moskaus.

Im ersten Band der ›Deutsch-polnischen Geschichte‹ setzt das deutsch-polnische Autorenduo Norbert Kersken und Przemysław Wiszewski diesen Aufstieg Polens in Bezug zur Entwicklung des mittelalterlichen Heiligen Römischen Reiches und analysiert die politische Rivalität ebenso wie den vor allem kulturellen und demographischen Austausch zwischen den beiden beherrschenden zentraleuropäischen Mächten.

Norbert Kersken, geb. 1955, ist wissenschaftlicher Mitarbeiter des Herder-Instituts für historische Ostmitteleuropaforschung und Lehrbeauftragter an der Justus-Liebig-Universität Gießen.

Przemysław Wiszewski, geb. 1974, Professor an der Universität Breslau mit den Spezialgebieten Geschichte des Mittelalters und der Frühen Neuzeit in Mitteleuropa. Er beschäftigt sich vor allem mit heterogenen (multiethnischen und multikulturellen) Gesellschaften, Regional- und Grenzgeschichte sowie mit der Geschichte Schlesiens.

 

Polska - Niemcy. Wspólna historia. Tom 1

Polska i Rzesza w średniowieczu. Nowi sąsiedzi w środku Europy

Autorzy: Norbert Kersken i Przemysław Wiszewski

Seria: Polska-Niemcy. Wspólna historia

Język publikacji: polski

Oprawa: twarda

Wymiary: 140 x 200 mm

Liczba stron: 424

ISBN: 978-­83-­66810-­17-4

Wydawca: Wydawnictwo Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego

 

Nie jest to książka o niemiecko-polskich wojnach, ziemiach straconych i zagarniętych. Autorzy skupiają się w niej przede wszystkim na splotach historii Niemców i Polaków. Wielka polityka łączyła ich tylko w kilku momentach dziejów. Dużo częściej współpracowali mieszkając obok siebie i ucząc się od siebie. Przez 550 lat średniowiecznej historii większość Niemców i Polaków nie żywiła do siebie ani wrogości, ani szczególnej sympatii. Łączyło ich wspieranie się w realizacji swoich potrzeb. 

W średniowieczu nie żyło się "tak jak dziś", tylko bardziej prymitywnie. To był inny świat, z innymi wartościami żyjących w nim ludzi. Jednak to wtedy ukształtowały się zjawiska, które wpływały na relacje Niemców i Polaków w kolejnych epokach. Chcąc zrozumieć dzisiejsze relacje niemiecko-polskie, musimy wyjść poza krąg współczesnych oczekiwań i fobii. I zaakceptować, że przez ponad pięć wieków ludzie nad Renem i Wisłą żyli na swój sposób. Ich kontakty nie uwzględniały racji stanu współczesnych narodów. 

Pierwsza część książki oferuje przegląd wydarzeń tej wspólnej historii od połowy X do początku XVI wieku oraz przedstawia społeczne pola spotkań (arystokraci i rycerstwo, miasta, chłopi, Kościół). W drugiej części ukazano zagadnienia, w których wzajemne relacje były szczególnie widoczne (państwowość, osadnictwo, Śląsk i Państwo Zakonne, kultura), w tym kwestie wyobrażeń i stereotypów narodowych. 

Zapraszamy do spotkania ze wspólną przeszłością i jej obecnością wśród nas!

 

Inhaltsverzeichnis

Einleitung 7

I. Überblick 15
1. Räume, Grenzen, Territorien, Menschen 17
2. Deutsch-polnische Beziehungen im Mittelalter: ein chronologischer Überblick 26
3. Soziale Beziehungen und ihre Träger 71

II. Fragen und Perspektiven 125
1. Staatliche Beziehungen zwischen Lehn und Souveränität – mittelalterliche Politik und modernes Rechtsverständnis 127
2. Der hochmittelalterliche Landesausbau 136
3. Die Kontaktregion Schlesien 144
4. Polen und das preußische Ordensland 157
5. Kommunikationsbrücken: höfische und ritterliche Kulturen 168
6. Juden in der mittelalterlichen deutsch-polnischen Verflechtungsgeschichte 182
7. Bildung, Kultur, Wissenschaft 190
8. Nationale Wahrnehmungen und Stereotypenbildungen 208
9. Mittelalterbilder in den deutschen und polnischen Erinnerungskulturen 221

Abkürzungen und Quellen 243
Literaturverzeichnis 245
Ortsregister 255
Personenregister 260
Sachregister 269
Bildnachweis 270

Rezensionen

Der gewählte Ansatz, zunächst in einem vielschichtigen historischen Überblick, dann strukturgeschichtlich anhand ausgewählter Themenbereiche knapp sechs Jahrhunderte der mittelalterlichen deutsch-polnischen Beziehungen und Verflechtungen zu präsentieren, ist gut gelungen. (...)  steht außer Frage, dass die Synthese von Kersken und Wiszewski die weitere Auseinandersetzung mit den deutsch-polnischen Beziehungen und Verflechtungen bereichern und mitprägen wird - gerade auch über die engeren historischen Fachwissenschaften hinaus.

Stephan Flemmig, in: Sehepunkte, Mai 2022